مهارت حل مسئله در کودکان
تقویت مهارت حل مسئله به کودکان : یادگیری مهارت‌های زندگی در سنین پایین باعث می‌شود که کودک به اندازه کافی فرصت تجربه کردن داشته باشد و به خوبی در استفاده از مهارت های زندگی ماهر شود. کودکی که مهارت های زندگی را آموخته باشد در جامعه می‌تواند رفتار مناسب و عاقلانه‌ای از خود نشان دهد و به خوبی با دیگران ارتباط برقرار کند. مدرسه اولین جامعه بزرگ هر کودک است که در آن علاوه بر درک دیگران و رفع مشکلات خود می‌بایست توانایی فعالیت به صورت گروهی را داشته باشد و در عین حال اعتماد به نفس و عزت‌نفس خود را حفظ کند.
آموزش مهارت حل مسئله
مهارت حل مسئله یکی از مهارت های زندگی است که توسط سازمان بهداشت جهانی تدوین شد است . این مهارت به عنوان یکی از مهم‌ترین مهارت‌های زندگی است که به کودک می‌آموزد که هر مشکل به عنوان فرصتی جدید برای پیشرفت است و برای آن راه‌حلی عالی وجود دارد که باید به آن دست یافت.
چگونه مهارت حل مسئله را به دانش آموزان آموزش دهیم؟
در صورت عدم توانایی کودک در مهارت حل مسئله مشکلاتی اعم از کاهش اعتماد به نفس و فشار روحی گریبان‌گیر کودک می‌شود که افت تحصیلی و پرخاش‌گری را در پی خواهد داشت.
اگر بخواهیم به زبان ساده مهارت حل مسئله را توضیح دهیم باید بگوییم که فرآیند حل مسئله نوعی نگرش کلی به مساله و مشکل است که به فرد کمک می‌کند به صورت هدفمند و دو را از راه حل های هیجانی مسئله را حل کند.
مطلب مرتبط:
آموزش مهارت حل مسئله به کودکان
مراحل فرآیند حل مسئله
مراحل فرآیند حل مسئلهیکی از مهم‌ترین نکاتی که در حل مساله اهمیت دارد توانایی تشخیص مسائل مهم و فوری از مسائل بی‌اهمیت و غیر ضروری است. اولویت‌بندی مسائل و پرداختن به مشکلات اساسی‌تر در درجه اول باعث صرفه‌جویی در زمان می‌شود و حل مسائل بعدی را به مراتب ساده‌تر می‌کند.
1. شناسایی و تعریف دقیق مشکل
در اولین مرحله لازم است که دانش‌آموز درباره مشکل پیش آمده به خوبی فکر کند و تمام ابعاد و علت به وجود آمدن آن را بررسی کند. یکی از موثرترین روش‌ها جهت روشن شدن صورت مساله توصیف کتبی آن با زبانی ساده و دقیق بر روی کاغذ است. توصیف کامل مشکل از ابهام و پیچیدگی آن می‌کاهد و راه‌حل‌های بهتری به ذهن دانش‌آموز خواهد رسید.
لازم به ذکر است هر چقدر که دانش‌آموز شناخت بیشتری از خود داشته باشد در تشخیص دلایل و ریشه مشکلات تواناتر است. برای شناخت بهتر خود، کودک باید با مهارت خودآگاهی آشنا باشد.
2. کشف راه‌حل‌های مختلف
پس از تعریف دقیق مشکل، کودک باید از خود بپرسد که چه روش‌هایی برای حل این مشکل وجود دارد. تمامی جواب‌های ممکن و غیرممکنی را که به ذهنش می‌رسد روی کاغذ بنویسد. در این مرحله هیچ یک از راه‌حل‌ها مورد قضاوت و ارزیابی قرار نخواهند گرفت.
3. انتخاب بهترین راه‌حل
در این مرحله تمامی راه‌حل‌های نوشته شده در مرحله قبلی به صورت کامل بررسی می‌شوند و مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. پیامدهای هر راه‌حل و سهولت دسترسی به هر راه‌حل از مهم‌ترین معیارهای انتخاب بهترین راه‌حل هستند. داشتن جسارت و اعتماد به نفس از مهم‌ترین عامل‌های تاثیرگذار در تصمیم‌گیری هستند.
4. بازنگری
بهتر است پیش از عملی کردن بهترین راه‌حل از میان راه‌حل‌های موجود، بازنگری دقیقی انجام شود. کودک باید پیامدهای مثبت و منفی اجرایی شدن آن را کاملا بررسی کند. نگاه کردن به راه‌حل از زوایای مختلف از مهم‌ترین اقداماتی است که باید انجام شود.
مهارت حل مسئله در کودکان
برخی از عوامل درونی و بیرونی می‌تواند در میزان مهارت حل مساله تاثیرگذار باشد و موجب انتخاب راه‌حل اشتباه و ناکارآمد شود.
از مهم‌ترین عوامل بازدارنده حل مساله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ترس، نوعی احساس درونی است که در هنگام مواجهه با موقعیت‌های جدید و غیرآشنا گریبان‌گیر افراد می‌شود
- خستگی ذهنی و فیزیکی باعث عدم توانایی در شناخت مساله و کشف راه‌حل‌های مختلف می‌شود
- شتاب کردن در انتخاب راه‌حل باعث می‌شود که گزینه‌های مناسب‌تر از دید دانش‌آموز پنهان بماند و راه‌حل‌های ابتدایی و ناکارامد انتخاب شود
- برخی از افراد به خاظر تعصبی که بر روی تصمیمات خود دارند، تمایلی به بررسی راه‌حل‌های دیگر ندارند
یکی دیگر از عوامل بازدارنده مهارت حل مساله توجه به موانع اجرایی راه‌حل انتخاب شده است. احتمال دارد کودک به دلیل ترس از مشکلاتی که ممکن است در پیش رویش باشد از انجام راه حل طفره برود.